PATRIMONIO HIDROLÓXICO DO CONCELLO
Está composto polo conxunto dos recursos hidrolóxicos do noso municipio: rios e regos, manantiais, fontes públicas, unha piscifactoría, os cotos de pesca, as represas feitas para canais de carga dos muiños e rega dos praos, e debería terse en conta aquí tamén os muiños (xa tratado no Patrimonio Civil), os lavadeiros comúns, as minas de auga e os sistemas de sifón dos estanques.
1. PISCIFACTORÍAS
- A única do concello está ubicada no río Sardiñeira, cerca da estrada Escairón – Currelos
2. RÍOS, REGOS
De norte a sur:
1. Río Miño. Marca todo o límite oeste do concello. Son afluentes directos, ademais dos ríos Pez, Sardiñeira e Pesqueiras que se describen despois, os seguintes:
- 2. Rego de Zancrona. É o límite norte do concello con Paradela
- 3. Rego da Eirexe (Troifil, Reiriz)
- 4. Rego Peilureira (Chave)
- 5. Rego Pequeno (Currelos)
- 6. Rego das Pereiras
- 7. Rego da Armada
- 8. Rego de Segán
- 9. Rego dos Corgos (capela da virxe de Guadalupe)
- 10. Rego das Fontelas (S. Vitoiro)
- 11. Regato da Ribeira (Pudio)
- 12. Rego de Samuiños
- 13. Rego de Traladevesa (A Bugalla)
- 14. Rego das Caldelas (A Candaira)
- 15. Rego da Lavandeira (Buxán). E os seus afluentes:
- 16. – Rego de Louredo
- 17. – Rego das Cortes
- 18. Rego da Millarada
- 19. Rego de Sobrado
- 20. Rego da Lama (Sabariz)
- 21. Rego de Fión
- 22. Rego de Soutomango
- 23. Rego da Morá. E o seo afluinte:
- 24. – Rego de Sufontes.
- 25. Río Pez (Teibel, nace en Paradela). Son afluentes:
- 26. Rego do Castro (Orxainza)
- 27. Rego dos Carballos (Vilacaiz)
- 28. Rego das Penas (Vilacaiz) afluinte do anterior
- 29. Río Sardiñeira. Son afluentes pola marxe dereita:
- 30. Rego da Agra
- 31. Rego de S. Vicenzo (S. Vicente Eirexafeita)
- 32. Rego do Pradiño (S. Vicente)
- 33. Rego de S. Roque (afluente do Rego da Chousa), e o afluente:
- 34. – Rego de Forcados
- 35. Rego de Trigás (Currelos, Córneas. Afluente do Rego da Chousa)
- 36. Rego da Chousa
- 37. Rego de Vilaesteva
- 38. Rego do Monte (Vilaesteva)
- 39. Rego de Riazón (Sanxumil) e o seu afluente:
- 40. – Rego de Sanxumil
- 41. Rego Vello (Segán de Abaixo). Os seus afluentes:
- 42. – Regueiro de Pacios
- 43. – Rego dos Muiños
Afluentes pola marxe esquerda :
- 44. Rego da Ribeira (A Broza)
- 45. Río do Portiño (Bóveda). Son afluentes:
- 46. – Rego da Lama (Aiaz)
- 47. – Rego da Agra (Aiaz)
- 48. Rego de Lagares (Cazón)
- 49. Rego de Cazón
- 50. Rego de Cabanas (monte Stº Antón, A Cidade)
- 51. Rego de Carracedo (A Cidade, Xuvencos). Son afluentes:
- 52. – Rego da Corgas (Vilachá)
- 53. – Rego de Xuvencos
- 54. Rego das Augas (Susmil). Son afluentes:
- 55. – Rego da Santa Mariña (Xuvencos)
- 56. – Rego de Lama
- 57. – Rego de Lamagrande
- 58. Rego de Flourinte (As Castiñeiras)
- 59. Rego de Pantrigal (Liñares)
- 60. Río Pesqueiras. Son afluentes pola marxe dereita:
- 61. Rego dos Bulleiros (Escairón)
- 62. Rego de Vilatán
- 63. Rego do Saviñao (O Beirán, Vilarreme). Son afluentes:
- 64. – Rego de Abuime
65. Rego de Vilelos (dende Vilachá)
Pola marxe esquerda:
- 66. Rego de Guitón (O Seixo)
- 67. Regato de Freán
- 68. Río Barrantes (dende o monte de Abuime ata o sureste do concello. Afluente do Cinsa, a sua vez do Cabe). Son afluentes pola marxe dereita:
- 69. Rego da Telleira (Mosiños)
Pola marxe esquerda:
- 70. Rego de Valouta (nace no Plantío). Son afluentes:
- 71. – Rego do Carballo
- 72. – Rego da Arca. É afluente:
- 73. – – Rego de Vales. É afluente:
- 74. – – – Rego de Sanguiñedo
- 73. – – Rego de Vales. É afluente:
- 75. – Rego da Piteira (A Retorta)
- 76. – Rego de Trasmonte
- 77. – Rego de Ousende
- 78. Rego de Navallos
- 79. Río de Carabelos. Nace en Vilasante e métese en Pantón (pasa polo Reguengo). Afluente do Cabe. É afluente:
- 80. Rego de Penalada (Camiño Grande)
3. MANANTIAIS
- 1. Fonte dos Chaos (entre Xixiriz e Monterredondo, no límite con Paradela, nacemento do Rego da Agra)
- 2. Fonte Branca (Rebordondiego, na ladeira do Torrente, límite con Bóveda)
- 3. Fonte do Valouta (no Plantío ou O Pastizal, próximo á ponte)
- 4. Fonte do Val do Carballo (na marxe dereita do rego)
- 5. Fonte dos Arrieiros (Abuime)
- 6. Fonte do Paxaro (Abuime, na ladeira da costa de Lagares)
- 7. Fonte de Samuiños (no castro de Samuiños, Pudio)
- 8. Fonte de S. Ignacio (Marrube)
4. FONTES E LAVADOIROS PÚBLICOS
- 1. Ribela (A Broza)
- 2. Rebordondiego
- 3. Chave (tamén lavadoiro e mina)
- 4. Marzán (Chave)
- 5. Belesar
- 6. Diomondi (tamén estanque)
- 7. Galegos (Diomondi)
- 8. O Piñeiro (Diomondi)
- 9. Gudín (Eirexafeita)
- 10. S. Vicente Eirexafeita (tamén lavadoiro)
- 11. Aira da Vila (Fión)
- 12. Fión
- 13. Licín
- 14. Louredo
- 15. A Senra (Mourelos)
- 16. Bexe (Rebordaos)
- 17. A Torre da Candaira (Rebordaos)
- 18. Fonte e lavadoiro da Pereira (S. Vitoiro R. de Miño)
- 19. Sabariz (Rosende)
- 20. Mosiños (Seteventos)
- 21. Estrumil (Sobreda)
- 22. Sobreda
- 23. Córneas (Vilaesteva), fonte e lavadoiro.
- 24. Sanxumil (Vilaesteva), fonte e lavadoiro.
- 25. Vilaesteva
- 26. Pacios (Vilasante)
- 27. Vilelos
- 28. Xuvencos
- 29. na piscifactoría do Sardiñeira (Vilaesteva)
- 30. Seoane (A Cova)
- 31. O Lagar (A Cova)
- 32. O lavadoiro da Devesa de Escairón
- 33. Bexán (Diomondi)
- 34. Casadonas (Licín ), fonte e lavadoiro.
- 35. do Figueroa (Outeiro, Escairón)
- 36. A Broza
- 37. Stª Mariña (Rosende)
- 38. Seteventos
- 39. A Reguenga (Mourelos)
- 40. Felón (Marrube)
- 41. Tarrío (Freán)
- 42. Segán de Abaixo
- 43. Vilaseco ( Vilelos )
- 44. Santa Cruz ( Vilelos )
- 45. Besta ( Vilelos )
- 46. Susmil ( Vilelos )
- 47. Sanata Mariña ( Vilelos)
- 48. Piñeirón ( Piñeiró )
- 49. Os Amieiros (S. Vitoiro )
- 50. Fonte de Lamas ( Susavila, S. Vitoiro )
- 51. Orxaínza ( Sobreda )
- 52. Fonte do Val ( S. Vitoiro )
- 53. Fonte dos Corgos ( S. Vitoiro )
- 54. Fonte de Fontelas ( S. Vitoiro )
- 55. Fonte de Peizás ( S. Vitoiro )
- 56. Agra ( Sobreda )
- 57. Lamapodre ( Sobreda )
- 58. Montegrande ( S. Vitoiro )
- 59. Os Amieiros ( S. Vitoiro )
- 60. Baliños ( S. Vitoiro )
- 61. Susavila ( S. Vitoiro )
- 62. Vilasante.
- 63. A Rega ( Louredo )
- 64. Cirdeiro ( Mourelos )
- 65. A Casa do Monte ( Freán )